اثر سوپرپارازیتیسم بر شایستگی تولیدمثلی زنبور (Ooencyrtus fecundus Ferriere & Voegele (Hym., Encyrtidae پارازیتویید تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton (Hem., Scutelleridae

زنبور Ooencyrtus fecundus Ferriere &Vogele (Hymenoptera: Encyrtidae) از جمله‌ پارازیتوییدهای تجمعی تخم سن گندم است که قدرت سوپرپارازیتیسم دارد. سوپرپارازیتیسم تأثیرات چشمگیری روی شایستگی و ظرفیت تولید‌مثلی، قدرت رقابت و جثة حشرات کامل پارازیتوییدهای جمعی دارد. در این بررسی اثر سوپرپارازیتیسم و شدت آن (ماده‌های تک‌قلو، دوقلو، سه‌قلو و چهارقلو) روی ویژگی‌های زیستی زنبور O. fecundus در شرایط آزمایشگاهی مطالعه شد. پارامترهای رشد جمعیت پایدار به‌عنوان شاخص‌های شایستگی، در 4 گروه مقایسه شدند. در تمامی پارامترهای مذکور به جز مدت زمان 1 نسل (T)، تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای ماده‌های تک‌قلو، دوقلو، سه‌قلو و چهار‌قلو به‌ترتیب 0024/0±2529/0، 0019/0±2480/0، 0023/0±2389/0 و 0019/0±2354/0 بر روز محاسبه شد که در 2 گروه اول بیش از 2 گروه دیگر بود. همچنین، نرخ خالص تولید‌مثل (R0) برای 4 تیمار فوق به‌ترتیب22/7±14/198، 72/6±63/188، 04/2±54/170 و 01/2±77/139 ماده بر ماده بر نسل و مدت زمان 1 نسل (T) به‌ترتیب 29/0±9/20، 18/0±12/21، 21/0±5/21 و 15/0±98/20 روز بود. با وجود اینکه پارامترهای محاسبه‌شده به هم نزدیک هستند، ولی تفاوت آن‌ها معنی‌دار بود، زیرا واریانس داده‌ها پایین است. در اکثر پارامترها، تفاوت بین تیمارهای یک و دوقلو با تیمارهای سه و چهارقلو معنی‌دار بود. هرچند سوپرپارازیتیسم روی شایستگی افراد اثر گذاشته است، این اثر آن‌چنان شدید نبوده است که منجر به حذف سوپرپارازیتیسم شود و در شرایط کمبود میزبان سبب مزیت قابل توجه خواهد شد.